Εκπομπή ήχων υψηλής συχνότητας από κυπριακές μέλισσες που αντιμετωπίζουν επιθέσεις από την ανατολίτικη σφήκα

Τίτλος πρωτότυπου άρθρου: "High frequency sounds produced by Cyprian honeybees Apis mellifera cypria when confronting their predator, the Oriental hornet Vespa orientalis"

Δημοσιεύθηκε στο: Apidologie (2008 - 39:468-474)

Οι μέλισσες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πλήθος θηρευτών και η ικανότητα τους να επικοινωνούν και να επιδεικνύουν μαζική αμυντική συμπεριφορά, είναι μία από τις κύριες αιτίες στις οποίες οφείλεται η επιβίωσή τους. Οι μέλισσες επικοινωνούν μεταξύ τους τόσο με οσμές (φερομόνες) όσο και με ήχους.

Σ’ αυτή τη έρευνα, ανακαλύψαμε ότι κατά την αντιμετώπιση των επιθέσεων από την ανατολίτικη σφήκα Vespa orientalis οι κυπριακές μέλισσες Apis mellifera cypria εκπέμπουν ένα χαρακτηριστικότατο ήχο σε απρόσμενα υψηλές συχνότητες.

Ο ήχος αυτός, γνωστός ως “συριγμός” (hissing sound), εκπέμπεται τόσο κατά την προσέγγιση της επιτιθέμενης σφήκας όσο και κατά την εμπλοκή με τις αμυνόμενες μέλισσες. Είναι χαρακτηριστικός και διακριτός σε σχέση με κάθε άλλο ήχο που παράγουν οι μέλισσες.

Με την καταγραφή και ανάλυση σχεδόν 100 τέτοιων ήχων, βρήκαμε ότι οι κυρίαρχες συχνότητές του κυμαίνονται γύρω στα 6000Hz ενώ υπήρχαν αρμονικές γύρω στα 17000Hz οι οποίες πλησίαζαν το φάσμα των υπέρηχων.

Οι συγκεκριμένες συχνότητες είναι οι υψηλότερες που έχουν ποτέ καταγράφει σε μέλισσες.

Το εντυπωσιακό στην όλη υπόθεση είναι πως δεν έχει εξηγηθεί το βιολογικό νόημα αυτού του ήχου. Αν και τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν μεταγενέστερα και σε άλλες φυλές μελισσών που αντιμετωπίζουν άλλα είδη σφήκας στο εξωτερικό, δεν έχει καταστεί δυνατό να λυθεί ο γρίφος του “γιατί οι μέλισσες εκπέμπουν αυτό τον ήχο όταν αμύνονται μόνο ενάντια στις σφήκες;”.

Πειράματα που πραγματοποιήσαμε με πιστή αναπαραγωγή των καταγεγραμμένων ήχων δεν προκάλεσαν καμία αντίδραση στα πειραματικά μελίσσια. Η συμπεριφορά τους δεν είχε κανένα από τα στοιχεία που εκδηλώνουν τα μελίσσια που αμύνονται ενάντια στις σφήκες.